ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣದ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ತಿರುವು ಕೊಟ್ಟ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಆ ಗಲಭೆ........!

ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಚಳುವಳಿಯು ಪ್ರಮುಖ ತಿರುವು ಕಂಡದ್ದು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗಲಭೆಯ ಮೂಲಕ . ಆ ಮೊದಲು ವಾಂಛಿ ಸಮಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ರಚನೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಲಭ್ಯವಾಗಿತ್ತಾದರೂ , ಬಳ್ಳಾರಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಲು . ೨೫ - ೩ - ೧೯೫೩ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆ ನಡೆದು , ಮಿಶ್ರಾ ಸಮಿತಿಯ ನೇಮಕದ ಸುಳಿವು ದೊರೆತಿತ್ತು . ಹೀಗೇ ಮುಂದುವರಿದರೆ , ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಾಂತರಚನೆಯು ಗಗನ ಕುಸುಮ ಆಗಿಬಿಡುವ ಅತಂಕ ಕೆಲವರನ್ನಾದರೂ ಕಾಡಿತ್ತು . ಮಿಶ್ರಾ ಸಮಿತಿಯ ನೇಮಕದ ಸುಳಿವು ದೊರೆತು , ಅಸಮಾಧಾನಗೊಂಡ ಅನೇಕರ ಪೈಕಿ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಅದರಗುಂಚಿ ಶಂಕರಗೌಡ ಪಾಟೀಲರು ೨೮ - ೩ - ೧೯೫೩ರಿಂದ ತಮ್ಮ ಊರಿನ ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಆಗುವ ಭರವಸೆ ಬರುವವರೆಗೆ ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು . ಶಂಕರಗೌಡರ ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ವಿಷಯವು ಮೊದಲ ಎರಡು ದಿನ ಹೆಚ್ಚು ಜನರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ . ನಂತರ ರಾಜ್ಯದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಹುತೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಂಕರಗೌಡರ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ವಿಚಾರ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು . ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ ಶಂಕರಗೌಡರನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಜನ ಆತಂಕದಿಂದ ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದರು . 

೧೯ - ೪ - ೧೯೫೩ರಂದು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಪುರಸಭಾ ಭವನದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕಾರೀ ಸಭೆಯನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿತ್ತು . ಈ ವಿಷಯವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ನಾಯಕರಿಗೂ ತಿಳಿದಿತ್ತು . ಅವರ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಪರವಾಗಿದ್ದ ಜನರಿಗೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿಯಿತು . ಇನ್ನೇನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆ ಆಗಿಯೇಹೋಯಿತು ಎಂಬ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ಆಡುತ್ತಾ , ಆಗದಿದ್ದರೆ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಿಯೇಬಿಟ್ಟೆವು ಎಂದು ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಿಗೆ ತೀವ್ರ ಅಸಮಾಧಾನ ಇತ್ತು . ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಕಾರೀ ಸಮಿತಿಯ ಸಭೆಗೆ ಆಗಮಿಸುವ ಎಲ್ಲ ಹಿರಿಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಘೋರಾಯಿಸಿ , ಅವರಿಂದ ಅವರ ಶಾಸನ ಸಭೆ ಅಥವಾ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು .

ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೇತರ ನಾಯಕರು ೧೯-೪-೧೯೫೩ರಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು . ೧೮ನೆಯ ತಾರೀಕು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಭೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸೇತರ ನಾಯಕರು ಜನರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳಿಂದ ತಂಡೋಪತಂಡವಾಗಿ ಜನರು ಚಕ್ಕಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಹೇರಿಕೊಂಡು ಬಂದು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಗುಳಕವ್ವನಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ೧೯ನೆಯ ತಾರೀಕು ಬೆಳಗಿನಿಂದಲೇ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು . ಸಂಜೆ ೪ ಘಂಟೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಗುಳಕವನಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಸೇರಿದ್ದರು .

ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಸೇರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಪೋಲೀಸ್ ಬಂದೋಬಸ್ತ್ ಕೂಡಾ ಬಲವಾಗಿತ್ತು . ಆಗ ಆ ಭಾಗದ ಎಸ್ . ಪಿ . ಆಗಿದ್ದವರು ರೆಬೆಲೋ , ಡಿ . ಎಸ್ . ಪಿ . ಆಗಿದ್ದವರು ಕಾಂಬಿ ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ತಹಸೀಲ್ದಾರ್‌ ಆಗಿದ್ದವರು ಎಲ್‌ . ಆರ್‌ . ನಾಯಕ್ . ಸಮಾವೇಶಗೊಂಡಿದ್ದ ಜನ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ . ' ಅವರು ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟರೇನು ? ' ಜನಸಂದಣಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರು ಎ . ಜೆ . ಮುಧೋಳ್ ಮತ್ತು ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಕಮ್ಮಾರ್ , ಇಬ್ಬರೂ ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡರು . 

ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರು ಪುರಸಭಾ ಭವನವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಉದ್ರಿಕ್ತ ಜನ ಅವರಿಗೆ ಘರಾವ್ ಮಾಡಿ , ರಾಜೀನಾಮೆ ಪತ್ರ ಕೇಳಿ , ಕೆನ್ನೆಗೆ ಅರಿಶಿನ ತೊಡೆದು , ಹಣೆಗೆ ಕುಂಕುಮ ಹಚ್ಚಿ , ಕೈಗಳಿಗೆ ಬಳೆ ತೊಡಿಸಿ , ತಲೆಗೆ ಹೂ ಮುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು . ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರು ಪುರಭವನವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು . ಜನರ ಗಲಭೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ಟಿ . ಆರ್‌ . ನೇಸ್ವಿಗೆ ಅವರಿಗೆ ಹೊಡೆದರು . ಯಾರೋ ಗುದ್ದೆಪ್ಪ ಹಳ್ಳಿಕೇರಿ ಅವರ ಜೀಪಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಇಟ್ಟರು . ಗಲಭೆ ಹೆಚ್ಚುವ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ಪೊಲೀಸರು ಲಾಠಿ ಛಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರು . ಅದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಜನ ಹೆದರಲಿಲ್ಲ . ಬದಲಿಗೆ ಎದೆಯೊಡ್ಡಿ ನಿಂತು ' ಲಾಠಿ ಛಾರ್ಜ್ ಮಾಡ್ತೀರೇನು ! ಮಾಡಿ ' ಎಂದು ಸವಾಲು ಹಾಕಿದರು . ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕತ್ತಲು ಕವಿಯುತ್ತಿತ್ತು . 

ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗುಳಕವನ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶ ಸರ್ಕಸ್ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು . ಗಲಭೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಹೇಗೋ ಸರ್ಕಸ್‌ನ ಎರಡು ಹುಲಿಗಳು ಹೊರಕ್ಕೆ ಬಂದವು . ಜನರ ಗದ್ದಲದ ಜೊತೆಗೆ ಹುಲಿಗಳು ಹೊರಬಿದ್ದ ಸುದ್ದಿಯಿಂದ ಜನರು ದಿಕ್ಕುತಪ್ಪಿದಂತೆ ಓಡಲಾರಂಭಿಸಿದರು . ರೆಬೆಲೋ ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ಲಾಠೀ ಛಾರ್ಜ್ ಮಾಡುವ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದರು . ಜನರು ಪೋಲೀಸರ ವಿರುದ್ಧ ತಿರುಗಿಬಿದ್ದರು. ಕಲ್ಲು ತೂರಾಟ ಆರಂಭವಾಯಿತು . ಪುರಸಭಾ ಭವನದ ತುಂಬಾ ಕಲ್ಲು ಬಿದ್ದವು . ಕಲ್ಲುಗಳು ಪೋಲೀಸರನ್ನೇ ಗುರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಲಾಠೀ ಛಾರ್ಜ್‌ಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡಲಾಯಿತು.

ಹೆದರಿದ ಕೆಲವು ಜನ ಗುಳಕವ್ವನಕೆರೆಯ ಒಂದು ಅಂಚಿಗಿದ್ದ ದೊಡ್ಡ ಚರಂಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿ ಮರಾಠಾ ಗಲ್ಲಿಯತ್ತ ಓಡಿದರು . ಉದ್ರಿಕ್ತಗೊಂಡಿದ್ದ ಕೆಲವರು ಕಲ್ಲು ತೂರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದ್ದರು . ಹಳ್ಳಿಕೇರಿ ಗುದ್ದೆಪ್ಪನವರ ಜೀಪಿಗೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಆರಿಸಲು ಬಂದಿದ್ದ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವಾಹನದ ಮೇಲೂ ಜನ ಧಾಳಿ ಮಾಡಿದರು . ಆಗ ಗೋಲೀಬಾರ್‌ಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡಲಾಯಿತು . ಜನರೆಲ್ಲ ಚೆದುರಿದರು . ರಾತ್ರಿ ಹನ್ನೆರಡು ಘಂಟೆಯವರೆಗೆ ಗಲಭೆ ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು . ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ಷನ್ ೧೪೪ನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು . ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ನಾಲ್ಕು ಘಂಟೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಗಲಭೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗಲಭೆಯ ವಿಚಾರವು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ವಾರ್ತಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ , ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಂಸ್‌ನಲ್ಲೂ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು . ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಟೀಲ ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಆದಿಯಾಗಿ ಆ ಭಾಗದ ಎಲ್ಲ ಪತ್ರಕರ್ತರೂ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು . ಬಂಧಿತರಾದವರನ್ನು ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು . ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಮುದ್ದೆಮಾಲು ( ಚಪ್ಪಲಿ ಮತ್ತು ಬೂಟುಗಳು ) ಐದು ಗಾಡಿಗಳಷ್ಟು , ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಗಲಭೆಯ ವಿಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಿಲ್ಲ . ಬಂಧಿತರಾಗಿದ್ದವರ ಪೈಕಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ಜನರ ಮೇಲೆ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗೋಲೀಬಾರ್ ಕಟ್ಟಲೆ ಎಂದೇ ಹೆಸರು ಪಡೆದ ಮೊಕದ್ದಮೆಯು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೂರೂವರೆ ವರ್ಷ ಕಾಲ ನಡೆಯಿತು . ಆರೋಪಿಗಳ ಪರ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದವರು ತರುಣ ವಕೀಲ ಎಸ್ . ಆರ್ . ಬೊಮ್ಮಾಯಿ , ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆದಾಗ ಸರ್ಕಾರದ ಪರ ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿದ್ದವರು ಎಸ್ . ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಕೇರಿ ಗುದ್ದೆಪ್ಪ . 

ಬಂದಿತರಾಗಿದ್ದವರ ಹೆಸರುಗಳು ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತಿವೆ . ಸರ್ವಶ್ರೀ 

೧. ಬಿ . ಎನ್ . ಮುನವಳ್ಳಿ , ವಕೀಲರು , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೨ . ಎ . ಜೆ . ಮುಧೋಳ್ , ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೩ . ಎನ್ . ಕೆ . ಉಪಾಧ್ಯಾಯ , ಬಿಜಾಪುರ 

೪ . ಸಿ . ಜಿ . ಪಾಟೀಲ್ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೫ . ಎಂ . ಪಿ . ಲಕ್ಷೇಶ್ವರ್‌ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೬ . ಡಿ . ಜಿ . ಮುಲ್ಲಾ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೭ . ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಕಮಾರ್‌ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೮ . ವೀರಭದ್ರಪ್ಪ ಹಳ್ಳಿಕೇರಿ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೯ . ಬಿ . ಎನ್ . ಧಾರವಾಡಕರ್ , ಗೋಕಾಕ್

೧೦ . ಚೆನ್ನಪ್ಪ ವಾಲಿ , ಬೈಲಹೊಂಗಲ 

೧೧ . ಮಹದೇವಪ್ಪ ಮುರಗೋಡು ( ದೇವರು ) , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ೧೨ . ತಲ್ಲೂರು ರಾಯನಗೌಡ , ಬೈಲಹೊಂಗಲ 

೧೩ , ಚಿನ್ನಯಸ್ವಾಮಿ ಓಂಕಾರಮಠ , ಎಂ . ಕೆ . ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

೧೪ . ಶಾಂತಿನಾಥ ಇಂಗಳೆ , ಬೆಳಗಾವಿ 

೧೫ . ಜಾರ್ಜ್ ಅರಳೀಕಟ್ಟಿ , ಬೆಳಗಾವಿ 

೧೬ . ಬಸವಯ್ಯ ಹಿಪ್ಪರಗಿ , ಮಹಾಲಿಂಗಪುರ 

೧೭ . ಮುರುಗಯ್ಯ , ರಬಕವಿ - ಬನಹಟ್ಟಿ 

೧೮ . ರಮಾನಾಥ ಬೆಳವಾಡಿ , ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು 

೧೯ , ತಲ್ಲೂರು ಭಿಂಸೆ , ಹಿರೇಕೆರೂರು 

೨೦ . ಇಟಗಿ ವೇದಮೂರ್ತಿ , ಸಂಪಾದಕರು , ನೇತಾಜಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ , ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ 

ಮೇಲಿನ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಮೊದಲಿಗೆ ಹಿಂಡಲಗಾ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಯಿತು . ನಂತರ ಕೆಲವರನ್ನು ನಾಸಿಕ್ , ಎರವಾಡಾ , ಸಾಬರಮತಿ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಯಿತು . 

ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ವಿಚಾರಣೆಯು , ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಜಾ ಆಯಿತು . ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಗಲಭೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಎರಡು ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ . ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗಲಭೆಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆದದ್ದು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ . ಆರೋಪಿಗಳ ವಕಾಲತ್ತು ನಡೆಸಿದವರು ಎಸ್ . ಆರ್ . ಬೊಮ್ಮಾಯಿ , 

ಸ್ಥಾನಬದ್ದತಾ ಕಾನೂನಿನ ಮೇಲೆ ೧೯೫೩ರ ಅಗಸ್ಟ್ ೬ರಂದು ಬಂಧಿತರಾಗಿದ್ದ ಆರೋಪಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯು ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಯ ಮುಂದೆ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು . ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಎಲ್ಲ ಬಂಧಿತರನ್ನೂ ಮುಂಬಯಿಯ ಜೈಲಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು . ಈ ಪ್ರಕಾರ ಬೆಳಗಾವಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿದ್ದ ಎ . ಜೆ . ಮುಧೋಳ್ ( ಅಬ್ದುಲ್ ರಹಿಮಾನ್ ಜಂಗ್ಲಿಸಾಬ್ ಮುಧೋಳ್ ಉರುಫ್ ನಗರ್ಶಿ ) ಅವರನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಮುಂಬಯಿಯ ಆರ್ಥರ್ ರೋಡ್ ಕಾರಾಗೃಹಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು . ವಿಚಾರಣೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಪುನಃ ಅವರನ್ನು ಬೆಳಗಾವಿಯ ಕಾರಾಗೃಹಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು . ಬಂಧಿತರಾದವರನ್ನು ಎಂದೂ ಒಂದೇ ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿಡದಂತೆ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು . 

ಮೊದಲು ನಡೆದದ್ದು ಸ್ಥಾನಬದ್ಧತಾ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬಂದನವಾಗಿದ್ದವರ ವಿಚಾರಣೆ , ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ವಿಚಾರಣೆಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ವಾಸುದೇವ್ . ಅಲಿಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲೂ ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಬಂಧಿತರು ' ಅಕರಾನಿ ಪರಿಷತಿಗೆ ಜಯವಾಗಲಿ ' , ' ಮೊರಾರ್ಜಿ ಮುರ್ದಾಬಾದ್ ' , ' ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಜಯವಾಗಲಿ ' , “ ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಆಗಲೇಬೇಕು ' ಇತ್ಯಾದಿ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಕೂಗುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರು . “ ಏಕೀಕರಣ ಏಕೆ ಬೇಕು ? ' ಎಂಬ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಆರೋಪಿ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದವರು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಉತ್ತರ * ಆಂಧ್ರ ರಾಜ್ಯ ಹೇಗೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಯೋ ಹಾಗೇ ಕರ್ನಾಟಕಾನೂ ಆಗಬೇಕು . ” 

ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗಲಭೆಯ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆದಾಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರು ಸರಿಯಾಗಿ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಿಲ್ಲವೆಂದು ಆರೋಪಿಗಳು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದ್ದರು . ಮುದ್ದೆಮಾಲಾಗಿದ್ದ ಚಪ್ಪಲಿ ಮತ್ತು ಬೂಟುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿ , ಅವುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪನವರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು . ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ . ವಿಚಾರಣೆ ವಜಾ ಆಯಿತು . 

ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗಲಭೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಬದ್ಧತಾ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬಂಧಿತರಾಗಿದ್ದವರ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಸದಸ್ಯ ಬಿ . ವಿ . ಕಕ್ಕಿಲ್ಲಾಯರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದರು . 

ಅ . ಕ . ರಾ . ನಿ . ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸಕ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿದ್ದ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಪಟ್ಟಣ್ ಅದರಗುಂಚಿ ಶಂಕರಗೌಡರು ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮಾಡಿದ್ದರು .